GMINNY PROGRAM
PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW
ALKOHOLOWYCH NA ROK 2009

WPROWADZENIE

Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych stanowi podstawę do praktycznej realizacji zadań wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147 poz. 1231 z późn. zm.) na terenie Gminy Kikół.

Występowanie problemów alkoholowych w środowisku stwarza poważne zagrożenie dla kondycji zdrowotnej i moralnej społeczeństwa oraz niesie z sobą ogromne skutki społeczne i ekonomiczne. Przeciwdziałanie tym zagrożeniom wymaga systematycznej i właściwie zorganizowanej działalności w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Podejmowanie tych działań jest ustawowym zadaniem własnym gminy.

Polski model rozwiązywania problemów alkoholowych zakłada, iż większość kompetencji i zadań jest zlokalizowanych na poziomie samorządu gminy, która na mocy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi uzyskała kompetencje do rozwiązywania problemów alkoholowych a na mocy ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii kompetencji do przeciwdziałania narkomanii w społeczności lokalnej. To właśnie gmina ma przedsięwziąć środki zaradcze oraz naprawcze skierowane do lokalnej społeczności, aby zapobiegać i minimalizować skutki alkoholizmu i narkomani. Po kilku latach funkcjonowania znowelizowanej ustawy i realizowania kolejnych programów profilaktyki nadszedł czas na zmiany ku lepszym rozwiązaniom, rozwiązaniom miejmy nadzieję bardziej skutecznym. W obecnej dobie nie zastanawiamy się już, czy warto pomagać, osobom, rodzinom z problemem alkoholowym a szczególnie dzieciom z rodzin dotkniętych chorobą alkoholową, ale jak to robić szybciej, skuteczniej, efektywniej. Pomagać to znaczy minimalizować skutki alkoholizmu, narkomanii, nikotynizmu ale pomagać to przede wszystkim zapobiegać, czyli edukować, uświadamiać, wskazywać alternatywne sposoby spędzania wolnego czasu, radzenia sobie z sytuacją trudną, konfliktową, jak skutecznie bez używek rozładować napięcie i rodzącą się agresję. Pomagać to również wspierać młodych ludzi w kształtowaniu prawidłowych postaw osobowościowych, aby nie było potrzebne „podpieranie się” substancjami uzależniającymi. Uczyć umiejętności mówienia „nie” w sytuacjach, gdy młody człowiek jest poddany presji otoczenia.

Alkoholizm, narkomania czy nikotynizm to choroba, która rozwija się latami, niepostrzeżenie. Skutki uzależnień nie ograniczają się jedynie do ograniczeń fizycznych czy psychicznej degradacji samego alkoholika, one dotykają wszystkich osób, które żyją, pracują czy przyjaźnią się z uzależnionym.

I. DIAGNOZA SYTUACJI W GMINIE KIKÓŁ W ASPEKCIE PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH I NARKOTYKOWYCH.

W Gminie Kikół zamieszkuje 7418 tyś. ludzi (stan na 31.12.2008 wg danych USC w Kikole), w 30 wsiach. Gmina nasza ma wysoki wskaźnik bezrobocia, przy czym problem ten maleje, kiedy zbliża się sezon letni i wiele osób ma możliwość podjęcia pracy sezonowej. Duża liczba młodych osób wyjechała za granicę w poszukiwaniu pracy. Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Lipnie na dzień 31 października 2008 roku zarejestrowanych było 614 bezrobotnych, w tym 369 kobiet. Zasiłek dla bezrobotnych przysługiwał dla 121 osób, w tym dla 53 kobiet.

Utrzymywanie się wysokiej stopy bezrobocia i jego strukturalny charakter stanowią jeden z głównych czynników ryzyka nasilania się problemów alkoholowych i zaburzeń o charakterze niedostosowania społecznego. Brak pracy, konieczność poszukiwania jej poza miejscem zamieszkania ograniczają możliwość samodzielnego zaspokajania potrzeb materialnych rodzin, sprzyjają reakcjom i zachowaniom frustracyjnym. Skutkiem tego może być powstawanie negatywnych mechanizmów redukcji napięć, w tym poprzez nadużywanie alkoholu, a dalszą tego konsekwencją mogą być zachowania agresywne i przemoc w rodzinach. Związane z tym osłabienie funkcji opiekuńczo – wychowawczej rodziny naraża w sposób szczególny dzieci na poszukiwanie alternatywnych form aktywności, w tym destrukcyjnych - związanych ze spożywaniem alkoholu i narkotyków.

Na terenie Gminy funkcjonuje 7 placówek oświatowych, do których uczęszcza 812 uczniów. W szkołach podstawowych nie odnotowano przypadku kontaktu dzieci z alkoholem i narkotykami.

Na terenie gminy Kikół nie ma szkół ponadgimnazjalnych, uczniowie kontynuują edukację w szkołach znajdujących się w pobliskich miastach m.in. w: Lipnie, Skępem, Włocławku i Toruniu. Według danych USC w Kikole na terenie gminy Kikół jest zameldowanych 406 osób w wieku 16 - 18 lat. W dużych ośrodkach miejskich młodzież ma większy kontakt z alkoholem i narkotykami jednak nie posiadamy danych na ten temat.

Z potwierdzonych danych z Ośrodka Pomocy Społecznej w Kikole, jak też Posterunku Policji w Kikole wynika, że w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2008 roku:

    1. pomocą społeczną objęte były 530 rodziny tj. 1785 osób, z czego co 5 rodzina to rodziny dotknięte problemem alkoholowym. Natomiast narkomania była powodem udzielenia pomocy w 1 rodzinie,

    2. funkcjonariusze Policji podejmowali 31 interwencje domowe mające związek z alkoholem,

    3. odnotowano 9 wypadków drogowych, nie odnotowano wypadku spowodowanego przez nietrzeźwych kierujących, w wypadkach tych ofiar śmiertelnych było 1, rannych 9 osób, w tym w związku z alkoholem 3,

    4. zatrzymano 22 pijanych kierowców,

    5. zatrzymano 2 praw jazdy,

    6. nie zatrzymano nieletnich podejrzanych o popełnienie przestępstwa, będących pod wpływem alkoholu,

    7. 5 osób odwieziono na izbę wytrzeźwień,

    8. nie prowadzono postępowań w sprawie rozpijania nieletniego i sprzedaży alkoholu nieletnim,

    9. 4 osoby zostały ukarane mandatami karnymi za spożywanie alkoholu w miejscu zabronionym,

    10. procedurą Niebieskiej karty objęto 10 rodzin,

    11. nie ustalono sprzedaż napojów alkoholowych bez wymaganego zezwolenia,

    12. udzielono 35 pouczeń sprzedawcom napojów alkoholowych,

    13. odnotowano 1 zgon po spożyciu alkoholu,

    14. w 2008 roku 1 osoba została zatrzymana za posiadanie środków odurzających.

Dostępność do alkoholu:

Liczba podmiotów gospodarczych prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych na dzień 30 listopada 2008 roku (dane według ewidencji działalności gospodarczej Urzędu Gminy w Kikole), przedstawia się następująco:

1. liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych w placówkach handlowych:

    a) ogólna liczba punktów prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży wynosi 36 w tym:

    b) nielimitowana sprzedaż piwa prowadzona jest w 36 placówkach handlowych

    c) sprzedaż napojów zawierających od 4,5% do 18% alkoholu odbywa się w 33 punktach,

    d) napoje o zawartości powyżej 18 % alkoholu sprzedawane są w 21 punktach,

2. punkty prowadzące sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży ( gastronomia),:

    a) ogólna liczba punktów prowadzących sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży wynosi 7 w tym,

    b) sprzedaż piwa prowadzona jest w 7 miejscach

    c) sprzedaż napojów zawierających od 4,5% do 18% alkoholu odbywa się w 2 punktach

    d) napoje o zawartości powyżej 18% alkoholu sprzedawane są w 1 miejscu.

3) Limit punktów sprzedaży przyjęty Uchwałą Rady Gminy Nr XVIII/131/01 z 27 września 2001 roku przedstawia się następująco:

    - sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 4,5% przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży wynosi 35 punktów

    - sprzedaż napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 4,5% przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży wynosi 10 punktów

II. PROFILAKTYKA

Nadużywanie alkoholu powoduje spustoszenie u człowieka pijącego i jego bliskich, a także niesie za sobą ogromne straty ekonomiczne ( koszty leczenia, wypadki, straty produkcyjne itp. ) oraz takie straty, których nie można przeliczyć na pieniądze ( utrata zdrowia, zaburzenia emocjonalne, koszty moralne i społeczne). Jednym z najważniejszych zadań profilaktycznych jest zmniejszenie ilości spożywanego alkoholu oraz ograniczenie liczby nowych przypadków uzależnień. Zapobieganie jest zawsze tańsze i skuteczniejsze niż późniejsze leczenie i ponoszenie skutków.

Cel ten można osiągnąć poprzez:

    - realizację programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniami poprzez szeroko rozumianą działalność kulturalną i sportową,

    - organizowanie zajęć terapeutycznych dla dzieci i młodzieży z grup ryzyka, szczególnie z rodzin w których nadużywany jest alkohol,

    - upowszechnianie materiałów o problematyce alkoholowej,

    - prowadzenie działalności edukacyjnej dotyczącej problemów alkoholowych szczególnie z osobami prowadzącymi sprzedaż napojów alkoholowych,

    - szerszą działalność edukacyjną wśród dzieci i młodzieży w szkołach,

    - analizę na bieżąco sytuacji w tym zakresie oraz kontrolę skuteczności podejmowanych działań,

    - udział w ogólnopolskich programach profilaktycznych.

III. POMOC TERAPEUTYCZNA I PRAWNA

1. Udzielanie pomocy terapeutycznej oraz pomocy prawnej osobom z problemami alkoholowymi i członkom ich rodzin w działającym przy Urzędzie Gminy Punkcie Konsultacyjnym.

2. Rodzinom z problemami alkoholowymi udzielać pomocy poprzez:

    a) bezpłatne świadczenia w zakresie terapii,

    b) świadczenia materialne i świadczenia w naturze,

    c) korzystanie z telefonu zaufania.

3. Dzieciom i młodzieży dotkniętej następstwami nadużywania alkoholu poprzez rodziców zapewnić bezpłatną pomoc psychologiczną i socjoterapeutyczną, a w miarę możliwości także materialną.

IV. LECZNICTWO ODWYKOWE

Duże znaczenie ma zapobieganie rozwojowi choroby alkoholowej poprzez jej wczesne rozpoznanie i skuteczne leczenie.

Cel ten należy osiągnąć przez:

    - działający Zespół Interwencyjno – Motywacyjny Gminnej Komisji ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, którego zadaniem jest prowadzenie spraw osób nadużywających i już uzależnionych od alkoholu przez rozmowy motywacyjne jak również w przypadkach trudnych, kierowanie tychże spraw do sądu celem nałożenia obowiązku leczenia.

    - wspieranie (łącznie z finansowym) lecznictwa odwykowego.

V. ROLA I MIEJSCE INSTYUCJI I DZIAŁAŃ SPOŁECZNYCH

Ważną rolę w działaniach profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz promocji zdrowego stylu życia spełniają instytucje i organizacje społeczne. Dlatego też należy:

    - zwiększyć informacje o pomocy jaką można uzyskać w klubach abstynenta i grupach AA oraz bardziej propagować ich działalność,

    - wspomagać finansowo tych, którzy realizują programy z zakresu zapobiegania i zwalczania alkoholizmu, mając do tego odpowiednie przygotowanie i bazę,

    - wspierać działania ruchów trzeźwościowych poprzez inspirację mieszkańców gminy do ich powstawania oraz wspomagania ich działalności

VI. DOSTĘPNOŚĆ ALKOHOLU

Rada Gminy Kikół realizując zadania wynikające z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi dążyć będzie do ograniczania dostępności alkoholi poprzez:

1. W zakresie wydawania zezwoleń:

    a) bezwzględne przestrzeganie wyznaczonego uchwałą Rady Gminy limitu punktów sprzedaży napojów alkoholowych powyżej 4,5 % alkoholu ( z wyjątkiem piwa), przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży,

    b) ustalenie odległości 50 m dla punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, mierząc pieszymi ciągami komunikacyjnymi od głównego wejścia sklepu do obiektów szkolnych,

    c) sprzedaż detaliczna napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży prowadzona jest w sklepach branżowych i ogólnospożywczych. Oznacza to, że kupujący nie może spożywać alkoholu w punkcie sprzedaży jak również a jego obrębie i miejscach użyteczności publicznej,

    d) wydawanie zezwoleń na podstawie wypełnionego arkusza informacyjnego dla danego punktu sprzedaży napojów alkoholowych oraz opinii Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla danego wniosku.

2. W zakresie cofania zezwoleń:

    a) za łamanie zasad obrotu napojami alkoholowymi zwartymi w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, a przede wszystkim sprzedaży napojów alkoholowych nieletnim, nietrzeźwym i pod zastaw,

    b) za zakłócanie porządku publicznego w związku ze sprzedażą napojów alkoholowych w miejscu sprzedaży i najbliższej okolicy,

    c) za wprowadzenie do sprzedaży napojów alkoholowych pochodzących z nielegalnych źródeł,

    d) za nieprzestrzeganie warunków określonych w zezwoleniu,

    e) za przedstawienie fałszywych danych w oświadczeniu o wartości sprzedaży napojów alkoholowych w roku poprzednim,

    f) za popełnianie przestępstwa w celu osiągnięcia korzyści majątkowych przez osoby odpowiedzialne za działalność podmiotu gospodarczego posiadającego zezwolenie,

    g) podmiot gospodarczy któremu cofnięto zezwolenie może wystąpić z wnioskiem o ponowne zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych nie wcześniej niż po upływie trzech lat od dnia wydania decyzji o jej cofnięciu.

3. Wydane zezwolenie podlega zwrotowi Gminie w przypadku:

    a) upływu terminu ważności zezwolenia,

    b) likwidacja punktu,

    c) zmiany rodzaju działalności punktu lub podmiotu gospodarczego, któremu wydano zezwolenie,

    d) nie dokonania w określonym terminie kolejnej wpłaty za zezwolenie.

VII. DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA

1. Określone w „ Programie” zasady i kryteria podlegać będą kontroli w zakresie:

    a) wydanych zezwoleń,

    b) przestrzegania przez podmioty gospodarcze warunków określonych w ustawie i uchwałach Rady Gminy.

2. Uprawnionymi do kontroli są:

    - osoby upoważnione przez Wójta Gminy,

    - Policja Państwowa,

    - Państwowa Inspekcja Handlowa,

    - Państwowa Inspekcja Pracy,

    - Państwowy Terenowy Inspektor Sanitarny.

VIII. POSTANOWIENIA KOŃCOWE

1.Do obowiązków posiadacza zezwolenia na sprzedaż alkoholu należy umieszczenie w widocznym miejscu:

    a) informacji o szkodliwości spożycia napojów alkoholowych,

    b) zezwolenia na sprzedaż ( podawanie napojów alkoholowych,)

    c) plakatu określającego przypadki, w których zezwolenie może być cofnięte.

2. Zaleca się, aby „Program” był realizowany w ścisłej współpracy i współdziałaniu z organami administracji i organizacjami zajmującymi się profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych.

3. Integralną część Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2009 rok stanowią regulamin pracy GKRPA w Gminie Kikół oraz plan pracy i plan wydatków GKRPA na 2009 rok.